Deur die eeue het mense die nodigheid gevoel om dit wat hulle glo te bely, in woorde om te sit. So kry ons al vroeg in die Ou Testament die “Shema Israel”, “Luister Israel”, waar Israel hulle geloof in God bely. “Luister, Israel, die Here is ons God, Hy is die enigste Here… (Deut 6:4-9, 11:13-21, Numeri 15:37-41). Ook in die Nuwe Testament kry on etlike gevalle waar mense dit nodug voel om dit wat hulle glo in woorde uit te druk. In Matteus 16:16 word Petrus aangehaal as hy sê: “U is die Christus, die Seun van die lewende God.”, en in Johannes 11:27 sê Martha: “Ja, Here, ek glo vas dat U die Christus is, die Seun van God, die Een wat na die wêreld toe moes kom.”
Ook in van die briewe in die Nuwe Testament kry ons gedeeltes wat lyk of dit vroeë geloofsbelydenisse is. Fillipense 2:6-11 is een voorbeeld hiervan: “(6) Hy wat in die gestalte van God was, het sy bestaan op Godgelyke wyse nie beskou as iets waaraan Hy Hom moes vasklem nie,…. (11) en elke tong sou erken:“Jesus Christus is Here!” tot eer van God die Vader.”
Maar hoekom? Hoekom het mense in die Bybelse tyd en daarna die nodigheid gevoel om wat hulle glo in woorde uit te druk? Daar is ‘n paar redes daarvoor, waarvan sommige die volgende kan wees:
- Onthou eerstens dat dit nie gaan oor jou lojaliteit aan die Bybel nie
- Dit help om waarheid van dwaling te onderskei
- Dit is ‘n openbare stelling van wat ons glo
- Dit probeer sistematies sê wat ons aan die hand van die Bybel glo oor ’n spesifieke saak of sake
Hierdie proses van te wil uitdruk wat jy glo het na die Bybelse tyd voortgegaan. Die Ned Geref Kerk onderskryf byvoorbeeld op die oomblik ses Belydenisskrifte. Dit is die volgende:
Ekumeniese Belydenisskrifte – Hierdie is Belydenisskrifte wat die NG Kerk met ‘n baie groot deel van die wêreldwye kerk deel.
Apostoliese Geloofsbelydenis – Die vroegste reste van die belydenis mag sover as c. 180nC teruggaan, maar die eerste verwysing daarna is in n brief wat in 390nC vanaf ‘n sinode in Milaan gestuur is. Dit probeer opsom wat die Nuwe Testament oor Jesus sê.
Geloofsbelydenis van Nicea – Die vroesgte weergawe van die belydenis is in 325 nC deur die eerste Konsilie van Nicea opgestel. Dit is hoofsaaklik geskryf om die kettery dat Jesus ’n geskape wese was aan te spreek (Die dwaling van Arius)
Geloofsbelydenis van Athanasius – Die belydenis is in gebruik in kerke sedert die sesde eeu. Dit spreek geloof in die Drie-Eenheid uit teen ‘n dwaling dat Jesus ondergeskik is aan God die Vader en nie deel van ’n Eenheid nie.
Dan is daar die drie Gereformeerde Belydenisse, of Drie Formuliere van Eenheid wat die NG Kerk plaas binne die Gereformeerde raamwerk van kerke:
Nederlandse Geloofsbelydenis – Geskryf in 1561 deur Guido de Bres, wat in 1567 gehang word deur die Spaanse Inkwisisie omdat hy dit nie wil terugtrek nie. Dit stel die Protestantse geloof se beginsels teen die vervolging deur die Katolieke Kerk van die middeleeue.
Heidelbergse Kategismus – Geskryf in 1563 in Heidelberg, Duitsland, geksryf op versoek van keurvors Frederik III van die Palts. Dit is geskryf om Protestantse geloof se beginsels aan nuwe gelowiges te leer, veral in reaksie op die Konsilie van Trent se aanvalle op die Protestantse geloof.
Dordtse leerreëls – Opgestel op die sinode van die Gereformeerde Kerke van die Verenigde Nederlande van 1618 – 1619 in Dordrecht, Nederland. Dit is spesifiek gemik daarop om Armininius se dwaling dat die vrye wil van die mens bepalend is in ons verhouding met God, teen te werk
In die breë kan oor al hierdie belydenisse gesê word dat hulle ontstaan en “oorlewing” met stryd gepaard gegaan het. Mense het letterlik hulle lewens verloor om die waarheid wat hierin opgeteken staan te bely.
Nou waarnatoe met die huidige stryd rondom Artikel 1 van die NG Kerk se Kerkorde? Die geskiedenis gaan eintlik terug na die Wêreld Alliansie van Gereformeerde Kerke se uitspraak in Augustus 1982 te Ottowa wat die teologiese regverdiging van apartheid, en die gepaardgaande gedwonge skeiding van christene op rassegrondslag, as ‘n dwaling bestempel het. Dit was vir die NG Kerk ‘n bitter pil om te sluk, en die gepaardgaande konsep Belhar Belydenis wat dieselfde jaar deur die NG Sendingkerk se sinode aanvaar is, was die kersie op die koek. Dit maak dat baie lidmate van die NG Kerk nie die woord “Belhar” kan hoor sonder om weer die gevoelens van 1982 op te roep nie. Tog het die NG Kerk se beleidstandpunt Kerk en Samelewing van 1986 alreeds erken dat die kerk skuldig was aan die WAGK se beskuldiging. Op verskeie Sinodes het die NG Kerk is ook nou al gesê dat die Belydenis van Belhar in lyn met die Skrif is. Om die waarheid te sê het die Algemene Sinode van die NG Kerk alreeds in 1990 besluit dat die Belydenis van Belhar nie onskriftuurlik is nie (en ook nie in stryd is met die Drie Formuliere van Eenheid nie).
Artikel 1 van die Kerkorde van die NG Kerk stel bloot die Belydenisgrondslag van die kerk. Die huidige voorstel sê dat ons by die verpligting bly om die ses belydenisskrifte hierbo genoem te aanvaar, maar dat ‘n ekstra belydenis, wat opsioneel sal wees om te bely, bygevoeg word. Dit is die Belydenis van Belhar.
In kort beteken die “JA” of “NEE” stem wat van lidmate, gemeentes en sinodes gevra word die volgende (Erkenning aan “Die Kerkbode” 7 November 2014):
- JA: Ek stem persoonlik saam met Belhar en gee aan ander ruimte om dit nie te bely nie
- JA: Ek stem nie persoonlik saam met Belhar nie, maar gee ruimte aan ander om dit wel te bely
- NEE: Ek stem nie persoonlik saam met Belhar nie en wil ook nie aan ander ruimte gee om dit te bely nie
‘n “Ja” stem deur twee derdes van die gemeentes en sinodes van die kerk sal eintlik net bevestig wat alreeds bestaan, naamlik dat ‘n groot klomp lidmate, predikante, gemeentes en sinodes hulle heelhartig vereenselwig met die inhoud en strekking van die Belydenis van Belhar. Voorbeelde is legio, van baie predikante (insluitende die meeste proponente wat afstudeer) wat dit alreeds vir jare tydens legitimasie onderteken, tot gemeentes soos die NG Gemeente Langeaanweg wat dit amptelik aanvaar het in 1997.
Die skrywer hiervan het alreeds die belydenis in 1987 onderteken en staan nog heelhartig by die vyf punte van die Belydenis van Belhar:
- Glo in God, Vader, Seun en Gees
- Glo dat God ons een maak en dat ons geroep is om dié eenheid sigbaar uit te leef
- Glo dat God ons met Hom en mekaar versoen
- Glo dat ons God moet navolg deur regverdig te lewe
- Glo dat ons God meer gehoorsaam moet wees as mense
Verdere leestof kan die volgende insluit:
Diakonos 